Sint-Alenatoren
naam: Sint-Alenatoren
adres: Gemeenteplein z/n, 1700 Dilbeek (ronde torentje op het eilandje in de vijver)
telnr.: 02 451 69 30
e-mailadres: toerisme@dilbeek.be
website: http://www.toerismedilbeek.be
plan: 
openingsuren: Voor een bezoek of een educatieve rondleiding voor scholen, neem je contact op met de Dienst cultuur en toerisme Dilbeek.
tips voor leerkrachten:
– Het verhaal van de heilige Alena kan je hier vinden.
– De legende van de Dilbeekse konijnenfretters kan je hier vinden.
omschrijving:
LEGENDE VAN DE HEILIGE ALENA
Deze hoektoren dankt zijn naam aan de heilige Alena. Alena, dochter van de wrede Levold, Heer van Dilbeek, zou in Dilbeek geleefd hebben op het einde van de 7de eeuw. De heidense Levold sloot zijn dochter Alena op omdat hij niet wou dat zij naar het klooster in Vorst trok. Tijdens één van haar stiekeme nachtelijke tochten werd ze gevat door een soldaat van haar vader. Alena verweerde zich en klemde zich vast aan een boom. Alena’s arm werd afgerukt en zij overleed. Haar afgerukte, bloedende arm werd door een engel naar het altaar in de kapel van Vorst gebracht. Daar werd haar lichaam ook begraven en al snel gebeurden er wonderen aan haar graf. Eind 12de eeuw volgde de heiligverklaring en sindsdien wordt de Heilige Alena aangeroepen voor oog – ziekten en huiduitslag.
GESCHIEDENIS
De Sint-Alenatoren is het pittoreske overblijfsel van een waterburcht die hier vermoedelijk in de 13de of 14de eeuw werd gebouwd. Enkele auteurs vermelden de bisschoppen van Kamerijk als eigenaars van het kasteel. Kardinaal Jacques de Croÿ verbleef alleszins van 1508 tot zijn dood in 1516 in Dilbeek. In 1514 zou hij de jonge hertog Karel en zijn tante Margareta ontvangen hebben. Er lag sneeuw, ze kwamen met de slede en kregen konijnenvlees voorgezet in plaats van kalfsgebraad. De legende van de Dilbeekse konijnenfretters was geboren …
Meerdere eigenaars volgden elkaar op. Tijdens de oorlog tussen Frankrijk en Spanje in 1695 viel het kasteel aan vlammen ten prooi. In 1787 verscheen de familie de Viron op het toneel. Théodore de Viron de Dièval (1823-1882) liet het oude kasteel volledig afbreken en gaf aan architect Cluysenaar de opdracht een nieuw kasteel te bouwen op de nabije heuvel (zie info kasteel de Viron). Alleen de ronde bakstenen toren met kegeldak bleef overeind.
In 1921 werd de toren eigendom van de gemeente. In de jaren 1970 werd hij grondig gerestaureerd.
HET INTERIEUR
De ronde toren is opgetrokken uit rode baksteen en bezit smalle, rechthoekige vensters met zandstenen omlijstingen. Onderaan het kegeldak bevinden zich nog enkele houten dakkapelletjes. Binnenin bevat de toren een kleine kelder en een benedenruimte met een stenen draaitrap, die naar een mooi gotisch zaaltje leidt. De trap van de Sint-Alenatoren is smal en ingewerkt in de muur, zodat men zich vroeger goed kon verdedigen: er kan slechts één persoon tegelijk binnenkomen en door de gekromde gang kan men niet schieten. De nissen in de toren kunnen gediend hebben als lavabo of als kaarsnis. Op de zolder zijn indrukwekkende, eiken balken te bewonderen.
BEZOEKEN
Men kan de toren enkel bereiken door middel van een brugje over de vijver naar het eilandje. De toegang tot het brugje is steeds gesloten. Het eilandje kan op aanvraag bij de dienst cultuur en toerisme Dilbeek bezocht worden.
Groepen kunnen de Sint-Alenatoren en ijskelder op aanvraag bezoeken. Een volledige rondleiding in beide monumenten duurt ongeveer een uur. Een bezoek is enkel mogelijk onder leiding van een gids. De trap van de Sint-Alenatoren is smal en ingewerkt in de muur, zodat men zich vroeger goed kon verdedigen: er kan slechts één persoon tegelijk binnenkomen en door de gekromde gang kan men niet schieten. Om veiligheidsredenen kunnen maximaal 20 bezoekers tegelijk in de Sint-Alenatoren toegelaten worden. Grotere groepen moeten gesplitst worden.
Bron: website toerisme Dilbeek en LEYS, K., Stenen erfgoed in Dilbeek Van Alenatoren tot Westrand, De Draak vzw, Tollembeek, 2013. (een zeer interessant boek dat werd gerealiseerd in samenwerking met het gemeentebestuur van Dilbeek en de vzw Dilbeeks erfgoed)
foto’s
De Alenatoren is de enige van vijf torens die de sloop van de voormalige waterburcht overleefde.
De ruïne van de toren was vroeger toegankelijk en een geliefd rustpunt tijdens wandelingen.
De waterput en het brugje werden onder toezicht van Dilbeeks erfgoed hersteld.